Persische tapijten

Tabriz, in het noordwesten van Iran, behoort tot de bekendste plaatsen voor tapijtknopen. Al in de 16e eeuw waren hier werkplaatsen die voor het hof werkten.

Een Tabriz tapijt (ook wel Täbriz tapijt genoemd) is te herkennen aan zijn precisie.
De patronen zijn zeer duidelijk, bijna alsof ze getekend zijn. Vaak vindt men grote medaillons in het midden, omringd door bloemmotieven, arabesken of jacht scènes.
Sommige tapijten uit Tabriz tonen ook figuurlijke weergaven, wat anders vrij zeldzaam is.

De kleuren zijn sterk, rood, blauw, soms beige als balans.
Een Täbriz tapijt heeft een aanwezige uitstraling. Het is goed geschikt voor grote woon- of eetkamers, waar het het middelpunt van de ruimte wordt. Wie het ziet, merkt meteen de nauwkeurigheid van het werk op. In vakkringen spreekt men daarom vaak van de “klassieke Tabriz-stijl”. Sommige handelaren gebruiken ook de benaming Tabriz Iran tapijt.

Keshan is een stad in Centraal-Iran, die bekend staat om haar tapijten met krachtige kleuren. Typisch is een groot, rond medaillon in het midden, dat zich duidelijk van de achtergrond onderscheidt. Het wordt omringd door bloemmotieven, die het hele tapijt vullen. De hoofdkleuren zijn rood en blauw, aangevuld met lichtere tinten die het patroon benadrukken.

Een Keshan tapijt heeft een traditionele uitstraling.
Het past goed in ruimtes die klassiek zijn ingericht, zoals een eetkamer of een woonkamer met zware meubels. Ook in een grotere ruimte komt het tot zijn recht, omdat de krachtige kleuren de vloer levendig maken.
Veel mensen beschouwen de Keshan als het typische Perzische tapijt, omdat het zo sterk overeenkomt met het beeld dat men in gedachten heeft wanneer er gesproken wordt over "een echt Perzisch tapijt".

De stad Moud ligt in het oosten van Iran, en de tapijten van daar zijn goed te herkennen aan hun duidelijke patronen.
Vaak wordt het zogenaamde Herati-motief gebruikt: kleine ruiten, waarin bladeren en bloemen zijn verwerkt. De kleuren zijn meestal subtiel, beige, blauw of een zachte roodtint. Hierdoor lijken de tapijten niet zwaar of onrustig, maar gelijkmatig.

Een Moud tapijt past in ruimtes waar men een rustige basisstemming wil hebben. Veel mensen leggen het in de woonkamer of studeerkamer, omdat het de ruimte samenhoudt zonder te dominant te zijn.

Wie zich langer met het patroon bezighoudt, merkt de herhaling op die bijna als een ritme werkt. Dit maakt het tot een tapijt dat bijzonder goed past in ruimtes waar men zich wil concentreren of ontspannen.

Ghom, ook wel Qom geschreven, is een relatief jong knoopcentrum, maar de tapijten daar zijn inmiddels wereldberoemd.
Bijzonder bekend zijn de stukken van puur zijde. Ze zijn zeer fijn geknoopt, soms met twee miljoen knopen per vierkante meter. Dit maakt patronen mogelijk die zo gedetailleerd zijn dat je ze bijna als een miniatuurverfijning kunt beschouwen.
De kleuren variëren van goud en ivoor tot groen of blauw, vaak met een bijna glinsterend effect.
Een Ghom tapijt is gevoeliger dan een stuk van puur wol en wordt daarom zelden in het dagelijks leven gebruikt. Veel Ghom tapijten zijn van zijde en daardoor kwetsbaar. Daarom worden ze zelden neergelegd in gebieden waar dagelijks veel gelopen wordt. Vaak vind je ze in een werkkamer of in een ruimte die niet constant wordt gebruikt. Sommige eigenaren hangen ze zelfs aan de muur, omdat ze ze liever bekijken dan betreden.

Mashhad ligt in het noordoosten van Iran. Van daar komen tapijten die vaak in krachtige rood zijn vervaardigd, met dunkelblauwe patronen als contrast. Typisch is een groot medaillon in het midden, dat zich duidelijk van de achtergrond afzet. In de handel vind je deze stukken vaak onder de benaming Mashhad-tapijt.

Een Mashhad-tapijt heeft ruimte nodig. Veel van deze tapijten zijn ook zeer grootformaat, waardoor ze bijzonder goed geschikt zijn voor grote oppervlakken.

Kerman ligt in het zuiden van Iran. Tapijten van daar herken je onmiddellijk aan hun patronen. Vaak zijn het bloemen, bladeren of hele boeketten die zich over het oppervlak verspreiden. De kleuren zijn meestal rood en blauw, soms ook gecombineerd met lichtere tinten. Veel stukken lijken levendig, bijna alsof het tapijt een tuin op de vloer is.

Een Kerman tapijt past goed in grotere ruimtes. Het komt het beste tot zijn recht wanneer je het helemaal kunt zien, zonder dat meubels het verbergen. Vooral in woon- of eetkamers doet het zijn werk goed, omdat het de ruimte warmer en kleurrijker laat aanvoelen.

Kaschmar ligt in het noordoosten van Iran, in de regio Khorasan, en heeft een bijzondere naam verworven in de tapijtweverij. In tegenstelling tot veel andere Perzische tapijten, die vooral bloemenmotieven of medaillons tonen, vertellen Kaschmar tapijten vaak echte verhalen.

Kaschmar tapijten lijken op het eerste gezicht niet schreeuwerig.
De kleuren zijn meestal wat ingetogen: donkerrood, een aards beige en sterk blauw komen vaak voor. Als je langer kijkt, merk je dat juist deze mix de tapijten hun bijzondere effect geeft.

De stukken hebben iets waardigs, soms zelfs een zekere zwaarte, die ze zeer aanwezig in de ruimte maakt. Hun weving is fijn, zonder zo delicaat te zijn als de extreem dichte zijden tapijten uit Ghom of Isfahan.

Kaschmar tapijten worden vooral gewaardeerd door verzamelaars die op zoek zijn naar iets ongewoons. Want elk stuk is niet alleen een ambachtelijk waardevol tapijt, maar ook een cultureel bewijs. In de woonkamer of in een ontvangstruimte komen ze het beste tot hun recht. Sommige eigenaren hangen ze zelfs aan de muur, omdat de beeldende scènes als kunstwerken worden beschouwd.

Belangrijke Kenmerken zijn de knopdichtheid, de kwaliteit van de wol of zijde en de helderheid van het patroon.
Ook de achterkant geeft aanwijzingen: bij een echte stuk is het patroon daar duidelijk te zien.

Een Perzisch tapijt is robuust, maar het heeft de juiste verzorging nodig.
Het kan het beste regelmatig worden gestofzuigd, zonder te veel op de vezels te drukken. Vlekken moeten onmiddellijk worden opgevangen, het liefst met een doek die niets afgeeft. Wrijven is slecht, omdat het de wol kan laten vervilten.